Τένις: οι άγνωστες αλήθειες για τη διακοπή της σεζόν, ανάμεσα σε ξεκούραση, στρες και σωματική επιβίωση
Κάθε χρόνο, όταν τα φώτα σβήνουν στους τελευταίους τουρνουά του καλενταριού ATP και WTA, ένας άλλος αγώνας ξεκινά.
Διεξάγεται στα αεροπλάνα, σε άδειες αίθουσες μυϊκής ενδυνάμωσης, σε μακρινές παραλίες ή σε ιδιωτικά προπονητικά κέντρα. Είναι αυτός της διακοπής της σεζόν, μιας περιόδου τόσο σύντομης όσο και κρίσιμης, κατά την οποία σφυρηλατούνται – ή αποδυναμώνονται – οι μελλοντικές επιδόσεις.
Για πολύ καιρό θεωρούταν μια απλή παρένθεση· η διακοπή της σεζόν έχει πλέον εξελιχθεί σε μείζον στρατηγικό ζήτημα. Ανάμεσα σε σωματική αποκατάσταση, ψυχική αποφόρτιση, εξειδικευμένη δουλειά αλλά και αθλητικό προγραμματισμό, μοιάζει σήμερα με ένα λεπτό παζλ όπου κάθε κομμάτι μπορεί να αλλάξει την τροχιά μιας σεζόν, ακόμη και μιας καριέρας.
Μέσα από αυτό το αφιέρωμα, θα εξηγήσουμε τον τρόπο με τον οποίο στην πραγματικότητα χτίζεται αυτή η χειμερινή παύση. Αυτή η καθοριστική στιγμή, συχνά άγνωστη, μερικές φορές υποτιμημένη, αλλά πάντα αποφασιστική.
Μια ζωτική ανάγκη: γιατί η διακοπή της σεζόν έχει γίνει απαραίτητη
Το καλεντάρι των κυκλικών τουρνουά ATP και WTA είναι ένα από τα πιο εξαντλητικά στον επαγγελματικό αθλητισμό. Τα τουρνουά διαδέχονται το ένα το άλλο, τα ταξίδια συσσωρεύονται, οι αγώνες παρατείνονται, μερικές φορές σε ακραίες θερμοκρασίες.
Το σώμα «τα τρώει» όλα αυτά, τα σημεία αναφοράς εξαφανίζονται από εβδομάδα σε εβδομάδα και η κόπωση, σωματική και ψυχική, εγκαθίσταται μόνιμα.
Για πολλούς παίκτες, η διακοπή της σεζόν είναι η μόνη χαραμάδα σε αυτήν την τρελή κούρσα. Όμως συχνά μειώνεται στο ελάχιστο, ροκανισμένη από όψιμα γεγονότα όπως οι τελικοί του Davis Cup ή του Billie Jean King Cup, ή από τα επιδεικτικά events στο τέλος της χρονιάς.
Η έρευνα στην προετοιμασία φυσικής κατάστασης το υπενθυμίζει: μια σεζόν που δεν έχει «χωνευτεί» σωστά αυξάνει δραστικά τους κινδύνους τραυματισμών, χρόνιας κόπωσης και πτώσης του επιπέδου. Χωρίς πραγματική διακοπή, οι επιδόσεις διαβρώνονται πιο γρήγορα απ’ όσο φανταζόμαστε.
Το διακύβευμα μιας καλά διαχειρισμένης παύσης είναι τριπλό: σωματική αποκατάσταση, ψυχική αναγέννηση και αναδόμηση των θεμελίων για τη νέα σεζόν. Ορισμένοι παίκτες το λένε χωρίς περιστροφές: μια πλήρης αποσύνδεση 10 έως 15 ημερών είναι μερικές φορές ο μόνος τρόπος να ξαναβρούν τη γεύση του τένις και της καθημερινότητας.
Οι τρεις μεγάλες φάσεις της διακοπής της σεζόν: ένα σχήμα που προσαρμόζεται σε κάθε παίκτη
Παρότι κανένα μοντέλο δεν είναι καθολικό, τρεις φάσεις δομούν συνήθως τη διακοπή της σεζόν των επαγγελματιών.
Φάση 1: η πλήρης διακοπή
Οι προπονητές, ειδικά στη Γαλλία, συνιστούν συχνά μια πλήρη διακοπή 10 έως 15 ημερών, χωρίς ρακέτα, χωρίς γυμναστήριο και μερικές φορές ακόμη και χωρίς έντονη σωματική δραστηριότητα. Είναι η στιγμή που οι παίκτες «τα αφήνουν όλα», φεύγουν διακοπές, περνούν χρόνο με την οικογένεια, αλλάζουν περιβάλλον.
Πρόσφατα παραδείγματα:
– Ο Κάρλος Αλκαράθ προτιμά να ξεφεύγει στις Βαλεαρίδες, στο σπίτι του, για να ξαναβρεί τους δικούς του και να βγει από το επίκεντρο της δημοσιότητας.
– Ο Νόβακ Τζόκοβιτς αναζωογονήθηκε σε ένα από τα πιο ακριβά συγκροτήματα στον κόσμο: το Amanyara, στα νησιά Τερκς και Κέικος (Καραϊβική).
– Η Αρίνα Σαμπαλένκα διέμεινε σε ξενοδοχείο πολυτελείας στις Μαλδίβες.
– Ο Γιάνικ Σίνερ αγαπά να πηγαίνει στο Ντουμπάι, ώστε να μπορεί να ακολουθήσει απευθείας με την προετοιμασία της σεζόν.
Αυτή η διακοπή είναι ουσιώδης: επιτρέπει στο σώμα να σβήσει τα μικροτραύματα, στους μύες να ανακάμψουν και στο μυαλό να βγει από το «τούνελ» του ανταγωνισμού.
Φάση 2: η ήπια και προοδευτική επανεκκίνηση
Μόλις «χωνευτεί» η διακοπή, οι παίκτες ξαναβάζουν τη μηχανή μπρος με ήπιο τρόπο. Τζόγκινγκ, ποδήλατο, κολύμβηση, κινητικότητα, ενδυνάμωση κορμού: η ιδέα είναι να ξαναχτιστούν η αντοχή, η γενική δύναμη και η ανθεκτικότητα χωρίς να αιφνιδιαστεί ο οργανισμός.
Η πρόληψη τραυματισμών βρίσκεται στον πυρήνα αυτής της φάσης. Οι ασκήσεις κινητικότητας, η ενδυνάμωση του κορμού και των ώμων – περιοχές που καταπονούνται ιδιαίτερα στο τένις – ενισχύονται.
Φάση 3: η εξειδικευμένη και εντατική δουλειά
Όταν το σώμα είναι «έτοιμο», ξεκινά η πιο απαιτητική φάση.
Συνδυάζει στοχευμένη φυσική προετοιμασία (ταχύτητα, εκρηκτικότητα, ευκινησία, διαλειμματική προπόνηση, πλειομετρία) και επιστροφή στη ρακέτα με βαθιά τεχνική και τακτική δουλειά. Είναι συχνά η μοναδική στιγμή του χρόνου που ένας παίκτης μπορεί να διορθώσει σε βάθος το footwork του, το σερβίς ή την τακτική του οργάνωση.
Παράλληλα, η ομάδα επαναπλαισιώνει τους στόχους: κατάταξη, φυσική πρόοδος, προσαρμογές του καλενταριού, προγραμματισμός των περιόδων έντονης επιβάρυνσης και αποκατάστασης.
Τι κάνουν στην πραγματικότητα οι επαγγελματίες: ανάμεσα σε πλήρη διακοπή και εντατική προετοιμασία
Πίσω από τις επίσημες δηλώσεις, οι πρακτικές διαφέρουν πάρα πολύ.
Ο Αλεξάντερ Ζβέρεφ, για παράδειγμα, παραδέχεται ότι επιτρέπει στον εαυτό του ελάχιστες ημέρες ξεκούρασης μετά τη σεζόν. Για εκείνον, η αίθουσα προπόνησης «είναι μέρος των διακοπών». Μια προσέγγιση ριζικά αντίθετη με εκείνη παικτών που, εξαντλημένοι ψυχικά ή σωματικά, ποντάρουν τα πάντα σε μια πλήρη αποσύνδεση.
Όμως οι γυμναστές συμφωνούν: ένα μεγάλο μπλοκ σκληρής δουλειάς έχει νόημα μόνο αν ο σεβασμός στην αποκατάσταση είναι απόλυτος. Αντίστροφα, μια υπερβολικά μεγάλη διακοπή μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια ρυθμού, αισθήσεων και μυϊκής μνήμης. Η δοσολογία είναι λοιπόν εξαιρετικά λεπτή.
Ένας μόνιμος γρίφος: τα διλήμματα που δυσκολεύουν τη διακοπή της σεζόν
Η διακοπή της σεζόν διαπερνάται από αντιφάσεις που είναι δύσκολο να επιλυθούν.
Από τη μία, χρειάζεται ξεκούραση για να προστατευθούν το σώμα, τα κίνητρα και η ψυχική υγεία. Από την άλλη, είναι η μοναδική περίοδος όπου μπορεί κανείς να προοδεύσει, να δουλέψει σε βάθος, να καλύψει την καθυστέρηση που συσσωρεύτηκε κατά τη διάρκεια της χρονιάς.
Ο ψυχισμός παίζει μείζονα ρόλο. Οι παίκτες πρέπει να αδειάσουν το μυαλό τους τη στιγμή ακριβώς που συχνά τους καλούν χορηγοί, υποχρεώσεις στα ΜΜΕ ή επικερδείς επιδείξεις.
Σε αυτό προστίθεται η αβεβαιότητα του καλενταριού, το οποίο μερικές φορές τροποποιείται μέχρι αργά μέσα στη χρονιά, γεγονός που κάνει τον προγραμματισμό ακόμη πιο περίπλοκο.
Μια διακοπή σε μετάβαση: προς πιο ολιστικές προσεγγίσεις
Το σύγχρονο τένις, πιο έντονο σωματικά και ψυχικά, κάνει τις μεθόδους να εξελίσσονται. Οι διακοπές της σεζόν πλέον ενσωματώνουν μια συνολική σκέψη: τεχνική, φυσική, τακτική, αλλά και ψυχική.
Η πρόληψη των τραυματισμών έχει γίνει κεντρική, ιδίως για να εξασφαλιστεί η μακροζωία σε ένα άθλημα όπου η φθορά είναι πανταχού παρούσα.
Τέλος, η εξατομίκευση έχει επιβληθεί. Κάθε παίκτης, ανάλογα με την ηλικία του, την προηγούμενη σεζόν, την κόπωσή του, τους στόχους ή το στιλ παιχνιδιού του, χτίζει μια διακοπή της σεζόν «στα μέτρα του».
Για παράδειγμα, παλαιότερα, η Καρολίν Γκαρσιά είχε ανακοινώσει την απόφασή της να συντομεύσει τη σεζόν της λόγω υπερβολικής κόπωσης και ενός «τοξικού mindset». Μια επιλογή που, σύμφωνα με την ίδια, της επέτρεψε να αναθεωρήσει την προετοιμασία της (διακοπή σεζόν) ώστε να εμφανιστεί ακόμη καλύτερα προετοιμασμένη την επόμενη χρονιά.
Τα όρια: αυτά που ακόμη γνωρίζουμε ελλιπώς
Υπάρχει μια ποικιλία δημόσιων μελετών για την ιδανική διάρκεια μιας παύσης ή για τις ακριβείς επιδράσεις των διαφορετικών μοντέλων διακοπής της σεζόν. Οι συστάσεις αλλάζουν πάρα πολύ από προπονητή σε προπονητή, ακόμη και από έναν γυμναστή σε έναν άλλο.
Οι εξωτερικοί περιορισμοί – χορηγοί, ΜΜΕ, επιδείξεις – περιορίζουν μερικές φορές τα περιθώρια ελιγμών, και πολλοί παίκτες πλοηγούνται συνεχώς ανάμεσα σε συσσωρευμένη κόπωση, πίεση αποτελεσμάτων και ανάγκη διαφύλαξης της υγείας τους.
Μια στιγμή καίρια, εύθραυστη και αποφασιστική
Η διακοπή της σεζόν δεν είναι ούτε μια απλή παύση, ούτε μια πολυτέλεια. Είναι μια καίρια στιγμή όπου παίζεται ένα μέρος της επόμενης σεζόν, μερικές φορές ακόμη και ένα μέρος της καριέρας.
Καλά διαχειρισμένη, γίνεται εφαλτήριο: επιτρέπει να ξεκινήσει ξανά η δράση με ενέργεια, πνευματική διαύγεια και στέρεες βάσεις. Κακά διαχειρισμένη, ή υπερβολικά σύντομη, ανοίγει την πόρτα στην υπερθέρμανση, στην έλλειψη κινήτρων, στους τραυματισμούς ή στην προοδευτική διάβρωση του επιπέδου παιχνιδιού.
Στον πυρήνα της, η διακοπή της σεζόν είναι ένας αποκαλυπτικός καθρέφτης. Μετρά την ικανότητα ενός παίκτη να ακούει το σώμα του, να γνωρίζει τον εαυτό του, να διαχειρίζεται την πίεση, να προγραμματίζει έξυπνα και να επανεφευρίσκει τον εαυτό του.
Μια διακριτική περίοδος, συχνά αόρατη για το ευρύ κοινό, που όμως καθορίζει πολύ περισσότερο απ’ όσο νομίζουμε τη συνέχεια της σεζόν. Οι πρωταθλητές το γνωρίζουν: συχνά εκεί, μακριά από τα κορτ, κρίνεται τα πάντα.
Ποιο μέλλον για τη διακοπή της σεζόν;
Κι αν η διακοπή της σεζόν έπαιρνε διαφορετική μορφή τα επόμενα χρόνια;
Ανάμεσα σε υπερφορτωμένο καλεντάρι, αυξανόμενη πίεση και ολοένα πιο ακραίες σωματικές απαιτήσεις, ορισμένοι παράγοντες του τένις ήδη μιλούν για την ανάγκη μιας βαθιάς μεταρρύθμισης.
Μια πραγματική αναμόρφωση του καλενταριού, μια ρύθμιση των χειμερινών επιδείξεων ή ακόμη και η δημιουργία μιας επίσημης παύσης θα μπορούσαν να μεταμορφώσουν αυτήν την εύθραυστη στιγμή σε μια αληθινή περίοδο ανασυγκρότησης.
Εργαστήριο του τένις του αύριο, έχει μέλλον το Masters Next Gen; 
Τένις: οι άγνωστες αλήθειες για τη διακοπή της σεζόν, ανάμεσα σε ξεκούραση, στρες και σωματική επιβίωση 
Κι αν το τένις έχανε την ψυχή του; Η περίπτωση της ρομποτικής διαιτησίας, ανάμεσα στην παράδοση και μια απανθρωποποιημένη νεωτερικότητα 
Ντοσιέ - Σαουδική Αραβία, τραυματισμοί, πόλεμος και business: οι συναρπαστικές πτυχές του τένις αποκαλύπτονται από το TennisTemple