Ο αντίκτυπος του πολέμου στο τένις στην Ουκρανία: οικονομικές ενισχύσεις, ιδρύματα, θεσμικοί φορείς και πάσης φύσεως γρίφοι
Ενώ οι Ουκρανοί αθλητές αναγκάστηκαν να αναθεωρήσουν όλη την οργάνωσή τους, είναι ολόκληρη η χώρα που, στη σκιά, πρέπει να προσαρμοστεί και να αλλάξει τις συνθήκες προπόνησης. Αυτό ισχύει μέχρι το υψηλότερο επίπεδο, όπου επαγγελματίες παίκτες έχουν καταθέσει τις μαρτυρίες τους, προσπαθώντας όσο μπορούν να βοηθήσουν το έθνος τους.
ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΣΤΟΝ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ ΣΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ;
Έχουν περάσει σχεδόν τέσσερα χρόνια από τότε που οι Ουκρανοί αθλητές είδαν την καθημερινότητά τους να αναστατώνεται σε όλα τα επίπεδα. Πρώτα απ’ όλα σε προσωπικό επίπεδο φυσικά, καθώς οι οικογένειες παραμένουν στην Ουκρανία, κάτι που δημιουργεί άγχος στους αθλητές που επηρεάζονται, αλλά κυρίως σε επαγγελματικό επίπεδο. Ένας μεγάλος αριθμός αθλητικών υποδομών έχει καταστραφεί από την αρχή της σύρραξης, ενώ θρηνούνται επίσης πολλές ανθρώπινες απώλειες.
Σύμφωνα με το ουκρανικό υπουργείο Αθλητισμού, η χώρα «έχει χάσει περισσότερους από 595 αθλητές, προπονητές και εμψυχωτές νεολαίας. 734 αθλητικές υποδομές έχουν υποστεί ζημιές ή έχουν καταστραφεί ολοσχερώς, εκ των οποίων 18 εθνικές ολυμπιακές και παραολυμπιακές βάσεις. Τον Δεκέμβριο του 2024, οι συνολικές απώλειες σε υποδομές ξεπέρασαν τα 374 εκατομμύρια δολάρια», αναφέρεται σε ανακοίνωση που δημοσιεύθηκε στις 15 Μαΐου 2025.
7 εκατομμύρια ευρώ για την κατασκευή εθνικού κέντρου τένις
Σε μια προσπάθεια να αρχίσει να χτίζει από τώρα την Ουκρανία του αύριο, οι αθλητικές αρχές της χώρας αποφάσισαν τον Αύγουστο του 2023 να διαθέσουν προϋπολογισμό 7 εκατομμυρίων ευρώ για την κατασκευή ενός εθνικού κέντρου τένις στην πρωτεύουσα Κίεβο, μετατρέποντας ένα εγκαταλελειμμένο παγοδρόμιο, σύμφωνα με τις πληροφορίες που είχε συγκεντρώσει τότε το μέσο Racket One.
Γενικότερα, όλα τα χρήματα της χώρας έχουν επενδυθεί στον στρατό, ώστε να επιτρέψουν στους Ουκρανούς στρατιώτες να υπερασπίζονται με κάθε κόστος τα εδάφη τους από την αρχή του πολέμου, στις 24 Φεβρουαρίου 2022.
Η απόφαση διάθεσης προϋπολογισμού αρκετών εκατομμυρίων στο τένις είχε προκαλέσει αντιδράσεις τότε, τη στιγμή που ολόκληρη η χώρα, και όχι μόνο ο τομέας του αθλητισμού, πρέπει να ανοικοδομηθεί τα επόμενα χρόνια. Πράγματι, σύμφωνα με τα στοιχεία, τα χρήματα που χρησιμοποιήθηκαν για την ανακατασκευή των γηπέδων τένις θα μπορούσαν να έχουν χρησιμεύσει για την αγορά περίπου 2300 drones, τα οποία θα ήταν χρήσιμα για τον ουκρανικό στρατό.
«Η χρηματοδότηση γηπέδων τένις πρέπει να απαγορευτεί»
«Είναι απαράδεκτο να γίνονται μεγάλες επισκευές σε γήπεδα τένις ενώ η Ουκρανία βρίσκεται σε πόλεμο. Αυτά τα χρήματα είναι απαραίτητα για τις ένοπλες δυνάμεις: πυρομαχικά, φαρμακευτικά κιτ πρώτων βοηθειών, drones, όπλα, τρόφιμα… Πρόκειται για τη διατήρηση του ουκρανικού έθνους.
Η χρηματοδότηση των επισκευών των γηπέδων τένις πρέπει να απαγορευτεί. Ξέρετε, επικοινωνώ με τους στρατιωτικούς μας σχεδόν κάθε μέρα, και το μόνο για το οποίο μιλούν είναι η ανάγκη για pick-up, ανταλλακτικά… η λίστα είναι μεγάλη. Όταν ακούω για 7 εκατομμύρια ευρώ, το μυαλό μου υπολογίζει αυτόματα πόσες από αυτές τις ανάγκες θα μπορούσαν να καλυφθούν για τους στρατιωτικούς μας.
Προσωπικά, υποστηρίζω την ιδέα των σύγχρονων αθλητικών εγκαταστάσεων, αλλά το να ξοδεύεται ένα τέτοιο ποσό χρημάτων αυτή τη στιγμή απλώς δεν μου φαίνεται κατάλληλο», διαβεβαίωνε έτσι η Ουκρανή ακτιβίστρια Maria Barabash το 2024.
ΠΩΣ ΟΡΓΑΝΩΝΟΝΤΑΙ ΟΙ ΠΑΙΚΤΕΣ ΤΕΝΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ;
Οι αθλητές ταξιδεύουν γενικά πολύ, αλλά ένα από τα αθλήματα που επηρεάζεται περισσότερο από τις αεροπορικές μετακινήσεις κατά τη διάρκεια του έτους είναι, αναμφισβήτητα, το τένις. Κορυφαία παίκτρια στην ιστορία της χώρας της, άνδρες και γυναίκες μαζί, η Ελίνα Σβιτολίνα είναι το σύμβολο της επιτυχίας της Ουκρανίας στο τένις.
Πρώην Νο 3 στον κόσμο, έχει κατακτήσει τέσσερα τουρνουά WTA 1000, τα WTA Finals το 2018 και ένα χάλκινο ολυμπιακό μετάλλιο στους Αγώνες του Τόκιο το 2021, μεταξύ άλλων. Στο προσκήνιο του γυναικείου τένις, η 31χρονη παίκτρια υπήρξε μία από τις πρώτες που πήρε θέση υπέρ του αποκλεισμού των Ρώσων και Λευκορώσων αθλητών από τις επίσημες διοργανώσεις της WTA.
Τον Μάρτιο του 2023, ενώ ετοιμαζόταν να επιστρέψει στο τουρ μετά την εγκυμοσύνη της, παραχώρησε συνέντευξη στο τοπικό μέσο “Kyiv Post”, στην οποία έκανε αποτύπωση της αθλητικής κατάστασης στη χώρα της.
«Πολλοί πήγαν στο μέτωπο και κάποιοι σκοτώθηκαν»
«Η κατάσταση γενικά είναι πολύ λυπηρή για τον ουκρανικό αθλητισμό. Όλα τα αθλήματα έχουν μείνει δέκα χρόνια πίσω σε όλα τα επίπεδα. Εξάλλου, τώρα οι αθλητές μας δεν μπορούν να προπονηθούν φυσιολογικά, πολλοί πήγαν στο μέτωπο και μερικοί από αυτούς σκοτώθηκαν», δήλωνε τότε με παράπονο.
«Αλλά γενικά, δεν υπήρξε πραγματική ανάπτυξη του τένις στην Ουκρανία. Ο καθένας ψάχνει τον δικό του τρόπο για να διακριθεί στο παγκόσμιο τένις. Υπάρχουν ευεργέτες που βοηθούν ορισμένους παίκτες, αλλά δεν υπάρχει βοήθεια από την Ομοσπονδία Τένις στην Ουκρανία. Η επανεκκίνηση του αθλητισμού θα είναι σταδιακή», συνέχισε.
«Δημιουργία ευκαιριών για τις μελλοντικές γενιές»
Εξάλλου, για να βοηθήσουν το ουκρανικό τένις, η Ελίνα Σβιτολίνα, καθώς και η Marta Kostyuk, μια άλλη σημαντική φιγούρα του αθλήματός της, καθώς βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο Top 30 του κόσμου, έχουν δημιουργήσει και οι δύο ένα ίδρυμα για να επιτρέψουν στα παιδιά και τους νέους Ουκρανούς αθλητές να μπορούν να ασκούν το τένις, και γενικότερα τον αθλητισμό.
Ιδρυμένη το 2019, η Elina Svitolina Foundation είναι μια φιλανθρωπική οργάνωση της οποίας ο κύριος στόχος είναι να αναπτύξει τον αθλητισμό, ιδίως το τένις, να στηρίξει τα νεαρά ταλέντα και να προωθήσει την Ουκρανία στη διεθνή σκηνή. «Το Ίδρυμα δεσμεύεται να δημιουργήσει ευκαιρίες για τις μελλοντικές γενιές, χρησιμοποιώντας τον αθλητισμό ως εργαλείο για να προκαλέσει θετικές και διαρκείς αλλαγές», διαβάζουμε, μεταξύ άλλων, στην επίσημη ιστοσελίδα του.
Η Σβιτολίνα, ιδιαίτερα δραστήρια για τη χώρα της εντός και εκτός κορτ, ορίστηκε επίσης πρέσβειρα της United 24, μιας οργάνωσης που ιδρύθηκε πριν από μερικά χρόνια από τον Ουκρανό πρόεδρο Volodymyr Zelensky, με σκοπό τη συγκέντρωση κεφαλαίων για την ανοικοδόμηση της χώρας μόλις τελειώσει ο πόλεμος.
Από την πλευρά της, η Kostyuk δημιούργησε ένα ίδρυμα που έχει αναπτύξει ένα πρόγραμμα με στόχο την ένταξή του στα μαθήματα φυσικής αγωγής που διδάσκονται στα σχολεία στην Ουκρανία. Μακροπρόθεσμα, ο στόχος είναι να δοθεί η δυνατότητα σε 4500 παιδιά/μαθητές που δεν είχαν πρόσβαση στον αθλητισμό να επωφεληθούν από αυτό το πρόγραμμα σε περισσότερα από δεκαπέντε σχολικά ιδρύματα.
ΠΟΙΟΣ Ο ΡΟΛΟΣ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΤΩΝ ΘΕΣΜΙΚΩΝ ΦΟΡΕΩΝ ΤΟΥ ΤΕΝΙΣ;
Οντας ο πρώτος Ουκρανός παίκτης στο ανδρικό τένις που έφτασε στα ημιτελικά ενός τουρνουά ATP μετά τον Alexandr Dolgopolov το 2017, με την ευκαιρία της τελευταίας έκδοσης του τουρνουά της Μετς στο κύριο τουρ, ο Vitaliy Sachko διηγήθηκε επίσης ορισμένα παρασκήνια: «Ο πόλεμος έχει επηρεάσει όλους τους Ουκρανούς, η οικογένειά μου ζει ακόμη εκεί. Μεγάλωσα και ζω στην Τσεχική Δημοκρατία από την παιδική μου ηλικία. Από την αρχή, παραμένω σε επαφή με την οικογένειά μου, αλλά μόλις διαβάζω τις ειδήσεις για το τι συμβαίνει, μου έρχεται να κλάψω.
Ο πόλεμος επηρέασε τεράστια το ανδρικό τένις στην Ουκρανία (ο Dolgopolov και ο Stakhovsky, πρώην Νο 13 και Νο 31 στον κόσμο, βρίσκονται στο μέτωπο για τη χώρα τους από το 2022). Μερικοί αναγκάστηκαν να παλέψουν για να επιβιώσουν, αλλά είναι μια λεπτή κατάσταση. Ο αθλητισμός και άλλοι τομείς της κοινωνίας πέρασαν σε δεύτερη μοίρα οικονομικά, υπάρχουν όλο και λιγότερες οικονομικές επενδύσεις, καθώς όλοι κάνουν δωρεές για να προσπαθήσουν να βοηθήσουν τον στρατό, κάτι που είναι φυσιολογικό», εξήγησε ο Sachko.
Η ATP και η WTA στο επίκεντρο των συζητήσεων για τη σύρραξη
Ο τελευταίος δήλωσε επίσης ότι η ATP (ένωση των επαγγελματιών τενιστών που διαχειρίζεται το τουρ ATP) είχε κάνει μια κίνηση το 2022 υπέρ των Ουκρανών παικτών, αλλά ότι εκείνοι έπρεπε, μακροπρόθεσμα, να τα βγάλουν πέρα μόνοι τους. Κάτι που δεν είναι τόσο απλό, καθώς μόνο οι παίκτες με την καλύτερη κατάταξη και με τακτική συμμετοχή στα κορυφαία τουρνουά (κυρίως τα Γκραν Σλαμ και τα Masters 1000) μπορούν να ζουν από τα έσοδα του τένις.
«Στην αρχή, λάβαμε τεράστια υποστήριξη, κυρίως οικονομική, από την ATP. Από όσο γνωρίζω, όλοι οι Ουκρανοί παίκτες την έλαβαν. Όμως ο καιρός πέρασε και όλοι άρχισαν να συνηθίζουν αυτό που συνέβαινε, ενώ ο πόλεμος συνεχίζεται στην Ουκρανία.
Όλο και λιγότεροι άνθρωποι μιλούν γι’ αυτό και το θεωρούν κάτι συνηθισμένο, κάτι που είναι λυπηρό. Τώρα, δεν έχουμε καμία υποστήριξη (από την ATP). Πρέπει να τα βγάζουμε πέρα μόνοι μας», παραπονιέται ο 28χρονος παίκτης, Νο 1 της χώρας του στο απλό ανδρών, ο οποίος είχε φτάσει στο Νο 164 στον κόσμο μετά την εξαιρετική του πορεία στη Μετς.
Αν η ATP συνόδευσε τους Ουκρανούς αθλητές τους πρώτους μήνες του πολέμου, αυτό δεν φαίνεται να ισχύει για τη WTA, τουλάχιστον σύμφωνα με τη Lesia Tsurenko. Το 2023, με αφορμή το τουρνουά WTA 1000 του Indian Wells, ο Steve Simon, πρώην CEO του φορέα που διαχειρίζεται το επαγγελματικό γυναικείο τουρ, φέρεται να έκανε ατυχείς δηλώσεις σχετικά με την κατάσταση στην Ουκρανία, των οποίων η Tsurenko υπήρξε μάρτυρας.
«Να προστατέψω τον εαυτό μου ως Ουκρανή γυναίκα» : η Tsurenko καταγγέλλει τη WTA
Η 36χρονη παίκτρια, η οποία δεν έχει αγωνιστεί στο κύριο τουρ από τον Νοέμβριο του 2024, αποφάσισε έτσι να προσφύγει στη δικαιοσύνη κατά της WTA, θεωρώντας, μεταξύ άλλων, ότι η ομοσπονδία δεν παρείχε επαρκή στήριξη στις Ουκρανές αθλήτριες.
Για να δικαιολογήσει την κίνησή της, η Tsurenko κατηγόρησε τον Simon και ολόκληρο το οργανόγραμμα της WTA: «Ο στόχος είναι εν μέρει να προστατεύσω τον εαυτό μου ως μέλος της ουκρανικής ομάδας τένις και ως Ουκρανή γυναίκα.
Το κεντρικό ζήτημα μπορεί να συνοψιστεί σε όρους “εγκληματικής αμέλειας”. Μίλησα δημόσια για την αμήχανη συνομιλία που είχα με τον πρώην γενικό διευθυντή της WTA, Steve Simon, στο Indian Wells το 2023. Δεν είναι μυστικό. Μου είπε κάποια πράγματα. Ακολούθησα μια μακρά εσωτερική διαδικασία.
Ακόμα και στο Indian Wells, ήρθα σε επαφή με όλους τους πιθανούς εκπροσώπους της WTA: τον ψυχολόγο, τον αντιπρόεδρο της WTA, τους supervisors, το προσωπικό σχέσεων με τις παίκτριες και τον επικεφαλής ασφαλείας.
Όλοι άκουσαν τι έγινε και ήξεραν τι είχε συμβεί. Αλλά δεν έγινε τίποτα. Μόνο αυτό με έκανε να ξεσπάσω σε κλάματα, γιατί αυτά που μου διηγήθηκε ήταν τρομακτικά. Και αγνοήθηκαν εντελώς. [...]
Σε αυτή τη δίκη, θίγω το ζήτημα της αμέλειας της WTA απέναντι στους Ουκρανούς αθλητές σε μια απίστευτα δύσκολη περίοδο και τη ηθική βλάβη που υπέστησα. Δεν ζητώ την απαγόρευση των Ρώσων ή Λευκορώσων παικτριών, αυτό δεν αποτελεί μέρος της αγωγής.
«Ο λογαριασμός μου στο Instagram κατακλύστηκε από φρικτά μηνύματα»
Δεν υπάρχει ούτε μία λέξη σχετικά με αυτό. Ο λογαριασμός μου στο Instagram κατακλύστηκε από μηνύματα ανθρώπων που έχουν χάσει εντελώς το μέτρο, με ορισμένους να λένε τρομερά πράγματα. Νομίζουν ότι ασκώ αγωγή για να απαγορευτούν οι Ρώσοι και οι Λευκορώσοι. Δεν πρόκειται καθόλου γι’ αυτό», εξηγούσε η ίδια τον Απρίλιο του 2025 στο μέσο Tribuna.
Η WTA απάντησε τότε στην Tsurenko αμέσως μετά, μέσω δελτίου Τύπου: «Σύμφωνα με τη θέση μας, η WTA έχει λάβει πολλά μέτρα για να βοηθήσει τις Ουκρανές παίκτριες, οι οποίες έχουν αντιμετωπίσει μεγάλες προκλήσεις ως επαγγελματίες αθλήτριες.
Η WTA έχει επίσης καταστήσει σαφές ότι ιδρύθηκε πάνω στις αρχές της ισότητας και της μη διάκρισης και ότι οι κανονισμοί της ορίζουν πως οι διοργανώσεις είναι ανοιχτές σε όλες τις παίκτριες που προκρίνονται βάσει των επιδόσεών τους, χωρίς καμία διάκριση. Σύμφωνα με αυτές τις αρχές, και όπως και άλλοι τενιστικοί οργανισμοί, η WTA υιοθέτησε τη θέση ότι οι μεμονωμένοι αθλητές δεν θα πρέπει να τιμωρούνται για τις πράξεις των κυβερνήσεών τους».
ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ: Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ ΑΝΑΤΡΕΠΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ
Στις 25 Φεβρουαρίου 2025, δηλαδή τρία χρόνια και μία ημέρα μετά την έναρξη του πολέμου, μελέτη που πραγματοποιήθηκε από τα Ηνωμένα Έθνη έδειξε ότι το κόστος μιας πλήρους ανοικοδόμησης της Ουκρανίας εκτιμάται στα 524 δισεκατομμύρια δολάρια την επόμενη δεκαετία.
Σε αυτό το πλαίσιο, όλοι οι τομείς της κοινωνίας επηρεάζονται, και ιδίως ο αθλητισμός. Οι Ουκρανοί αθλητές, με ορισμένους να έχουν χάσει τη ζωή τους υπερασπιζόμενοι τη χώρα τους στο μέτωπο, έχουν δει έτσι τις ρουτίνες προετοιμασίας τους να ανατρέπονται από το 2022.
Όσον αφορά το τένις, που είναι άθλημα από το οποίο μπορούν να ζουν οικονομικά μόνο οι πρώτοι 100 στον κόσμο ή λίγο περισσότερο, οι αθλητές είναι αβοήθητοι. Πρέπει να βρουν μόνοι τους τρόπο να δώσουν ευκαιρίες στη νεολαία, κυρίως χάρη στα ιδρύματα που ξεκίνησαν πριν από μερικά χρόνια οι βασικές μορφές του ουκρανικού τένις, δηλαδή η Ελίνα Σβιτολίνα και η Marta Kostyuk.
Η ψυχολογική διάσταση είναι επίσης κάτι που δεν πρέπει να υποτιμηθεί, και η εξέλιξη του πολέμου οδήγησε τη Lesia Tsurenko να ξεκινήσει δικαστική διαδικασία εις βάρος του πρώην γενικού διευθυντή της WTA.
Ακριβώς, οι θεσμικοί φορείς του επαγγελματικού τένις, με πρώτες την ATP και τη WTA, έχουν επίσης ρόλο να διαδραματίσουν στην προσαρμογή σε αυτή την κατάσταση σύρραξης, αλλά φαίνεται ότι η εμπλοκή τους είναι ολοένα και μικρότερη, όσο η κατάσταση γίνεται όλο και πιο συνηθισμένη στα μάτια της κοινωνίας.
Το τένις στην Ουκρανία μπορεί, προφανώς, μόνο να περάσει σε δεύτερη μοίρα σε μια κατάσταση ανωτέρας βίας όπως αυτή. Και πιθανότατα θα παραμείνει βαθιά σημαδεμένο από αυτή τη σκοτεινή περίοδο, παρά τις πολλές προσπάθειες που καταβάλλονται για να συνεχίσει να υφίσταται, κόντρα σε όλα.
Τα βάσανα των τραυματισμών και η έλλειψη χρημάτων: η διπλή τιμωρία των τενιστών μακριά από τις σταρ του Top 100 
Το τένις, το νέο πεδίο δράσης της Σαουδικής Αραβίας 
Ο πόλεμος των εμφανίσεων: πώς τα συμβόλαια ρουχισμού κυριαρχούν στο business του τένις 
Ο αντίκτυπος του πολέμου στο τένις στην Ουκρανία: οικονομικές ενισχύσεις, ιδρύματα, θεσμικοί φορείς και πάσης φύσεως γρίφοι